W OCZEKIWANIU NA SIEDEM LAT TŁUSTYCH. O POLSKO–UKRAIŃSKICH STOSUNKACH GOSPODARCZYCH

Zazwyczaj, gdy analizujemy stan relacji polsko – ukraińskich, na pierwszy plan wychodzą kwestie polityki międzynarodowej, bezpieczeństwa, czy skomplikowanej historii naszych relacji w XX wieku. Problematyka współpracy gospodarczej nie zawsze może się przebić do serwisów informacyjnych. Nie często też bywa przedmiotem głębszego zainteresowania polityków i mediów a także ekspertów i analityków z obu krajów.

Dlatego też warto odnotować, że – zapewne w wyniku zbiegu okoliczności - pierwszy osobisty kontakt przedstawicieli nowego rządu polskiego i rządu ukraińskiego dotyczył właśnie zagadnień współpracy gospodarczej. 26 listopada 2015 roku w Kijowie odbyło się forum „Dzień polskiego biznesu” zorganizowane przez ukraińsko – polską izbę gospodarczą. Wzięło w nim udział ponad 300 firm.

UKRAINA – POPRAWA SYTUACJI GOSPODARCZEJ, ALE ZA WCZEŚNIE NA RADOŚĆ

Mimo coraz wyraźniejszego pogorszenia nastrojów społecznych, niemilknącej krytyki pod adresem gospodarczej polityki rządu i zagranicznych doradców w ukraińskich mediach i w parlamencie, oficjalne i wiarygodne statystyki – tak miejscowe jak i zagraniczne sygnalizują coraz wyraźniejsze oznaki poprawy sytuacji w gospodarce. W październiku – trzeci miesiąc z rzędu wzrastała produkcja przemysłowa. W ostatnim czasie dwie wielkie agencje rankingowe Fitch i Moody's podwyższyły ocenę Ukrainy. Ekonomika Ukrainy zaczyna wychodzić z głębokiej recesji, w jaką wpadła w ostatnich dwóch latach w następstwie rosyjskiej agresji oraz przedłużającego się konfliktu na wschodzie kraju.

"Politics without illusions" - Poland’s former ambassador Jacek KLUCZKOWSKI on ingratitude of voters in Poland and Nazarbayev’s successor in Kazakhstan

 From a Kyiv's daily newspaper "The Day" http://www.day.kiev.ua/en/article/topic-day/politics-without-illusions
 

Poland’s former ambassador to Ukraine Jacek Kluczkowski, having completed his mission in our country in 2010, spent nearly five years representing his state in Kazakhstan. Now he coordinates Ukrainian issues at the Institute for East European Studies, a think-tank and host of the Krynica-Zdroj. So, Kluczkowski remains connected with Ukraine.

In a special interview to The Day Kluczkowski shared his impressions of Kazakhstan and the peculiarities of power changing hands in Poland.

“It will be a more active policy without any illusions concerning our eastern neighbor. On the part of the new government we will see more geopolitical vision of the processes unfolding in Europe. It has to be taken into account that when it comes to regional cooperation, President Andrzej Duda emphasizes the line from the Baltic to the Adriatic, although Ukraine and Belarus lie close. I think that geopolitical and regional elements will be more accentuated in our Polish vision now,” emphasized the former ambassador.

Druga tura wyborów samorządowych na Ukrainie

W niedzielę 15 listopada, w dwudziestu dziewięciu dużych miastach Ukrainy, w tym miedzy innymi w Kijowie, Lwowie i Dniepropietrowsku, gdzie przed trzema tygodniami żaden z rywali nie osiągnął absolutnej większości, odbywała się druga tura wyborów merów. Ukraińscy wyborcy po raz pierwszy zetknęli się z taką procedurą podczas wyborów lokalnych, chociaż obowiązywała ona w wyborach prezydenckich. Do tej pory, by zostać szefem miejskiego samorządu  wystarczała zwykła większość osiągnięta w pierwszej turze.

 

Ku zaskoczeniu wielu obserwatorów, informacja o zmianie zasad wyboru nie dotarła do wszystkich. Wielu wyborców dowiadywało się o potrzebie ponownego głosowania w ostatnich dniach, niektórzy zapewne nie dowiedzieli się do dnia wyborów. Tym, w każdym razie, wielu komentatorów i samych kandydatów wyjaśniało nienajlepszą frekwencję.

 

"Політика без ілюзій" - Екс-посол Польщі Яцек КЛЮЧКОВСЬКИЙ — про «невдячність виборців» у Польщі та спадкоємця Назарбаєва у Казахстані

Opublikowano w kijowskiej gazecie "Deń"  http://www.day.kiev.ua/uk/article/den-planety/polityka-bez-ilyuziy

Екс-посол Польщі в Україні Яцек Ключковський після завершення місії в нашій країні 2010 року майже п’ять років працював послом у Казахстані. Зараз він обіймає посаду координатора з українських питань в неурядовій організації Інституту східноєвропейських досліджень — організатора економічного форуму в Криниці. Таким чином, пан Ключковський продовжує займатися питаннями України. В ексклюзивному інтерв’ю «Дню» пан Ключковський поділився враженнями про Казахстан та розповів про особливості зміни влади у Польщі.

ПРО НОВУ ЯКІСТЬ ПОЛІТИКИ ПОЛЬЩІ

«Це буде активніша політика без ілюзій щодо нашого східного сусіда. З боку нової влади буде більше геополітичного бачення щодо процесів, які відбуваються в Європі.  І треба врахувати, що в плані регіонального співробітництва президент Дуда наголошує на вертикалі від Балтійського моря до Адріатики, хоча Україна та Білорусь поруч. Думаю, що геополітичні та регіональні елементи в нашому польському баченні будуть зараз сильніше підкреслені», — наголосив екс-посол.

Wybory lokalne na Ukrainie – krok ku normalności

Wybory lokalne, które odbyły się 25 października na Ukrainie, miały być ważnym testem dla partii politycznych, a także dla programu reform w kraju proponowanego przez władze w Kijowie oraz zachodnich partnerów Ukrainy. Planowana decentralizacja, tworzenie prawdziwego samorządu terytorialnego, zwiększanie uprawnień organów miejscowej władzy nadawały tym wyborom dodatkowej wagi.
W tym kontekście, wielu obserwatorów uznaje frekwencję nie przekraczającą 47 proc. ogółu wyborców za rozczarowującą – chociaż przecież na przykład z polskiej perspektywy wygląda ona zupełnie przyzwoicie. Mówimy przecież o kraju dotkniętym wojną i zbiedniałym w wyniku kryzysu w gospodarce, którego obywatele doświadczyli wielu prawdziwych i dotkliwych rozczarowań w ciągu ostatnich 25 lat.

Miedzy polityką i gospodarką: Niemiecko – ukraiński szczyt gospodarczy w Berlinie

23 października odbyło się w Berlinie forum gospodarcze „Ukraina partner gospodarczy – potencjał, reformy, współpraca” z udziałem kanclerz Angeli Merkel i premiera Arsenija Jaceniuka oraz niemal siedmiuset przedsiębiorców z obu krajów.

 

Obserwatorzy zwracają uwagę na rozmach tego przedsięwzięcia, a także na sygnały o charakterze politycznym, które zostały skierowane przez władze niemieckie pod adresem Kijowa. O ile informacje świadczące o stabilizacji i pewnej poprawie sytuacji w gospodarce ukraińskiej zaczynają budzić zainteresowanie i nadzieje potencjalnych inwestorów – to aspekty polityczne współpracy są nadal źródłem wielu obaw. Nie ustaje presja Rosji, niestabilne jest zawieszenie broni w Donbasie a  tempo reform prowadzonych przez ukraińskie władze uważane jest za opieszałe.

 

Niemiecko-ukraińska wymiana handlowa wyniosła w ubiegłym roku 5,2 mld euro a niemieckie inwestycje bezpośrednie na Ukrainie sięgają 4,5 mld euro. Zdaniem przedstawicieli kół biznesowych, a także niemieckich i ukraińskich polityków, to ciągle poziom poniżej możliwości. Od początku nowego roku ma zacząć obowiązywać umowa o strefie wolnego handlu pomiędzy Ukraina i Unią Europejską. Jej istnienie ułatwi firmom z obu krajów wzajemny dostęp do rynku i zapewne okaże się impulsem dla dalszych zmian na lepsze w ukraińskiej gospodarce.

 

Astana - Kijów – pragmatyczne otwarcie

W końcu pierwszej dekady października doszło do długo oczekiwanej wizyty oficjalnej prezydenta Ukrainy w Astanie. Odbyły się rozmowy polityczne pomiędzy Petrem Poroszenką i Nursułtanem Nazarbajewem, w czasie których – jak stwierdzili obaj prezydenci – znaleziono wzajemne zrozumienie w wielu sprawach. Podpisano też dotyczący współpracy gospodarczej „plan działania” na najbliższe trzy lata. Dotyczy on przede wszystkim współpracy w sferze paliwowo-energetycznej, rozwoju infrastruktury, przemysłu rolno-spożywczego, budowy maszyn dla energetyki i rolnictwa oraz branży kosmicznej.

 

Ukraina i Kazachstan zawsze były bliskimi partnerami. Wiążą je rozbudowane więzi gospodarcze, w Kazachstanie żyje ponad 300 tysięcy etnicznych Ukraińców, w tym także grekokatolicy mający swe korzenie w zachodniej części Ukrainy. Mieszka tu także niemała diaspora krymsko-tatarska. Sam Nazarbajew uczył się i rozpoczynał swoje pierwsze kroki w zawodzie metalurga właśnie na Ukrainie – w Dnieprodzierżyńsku. Jego pomnik już od kilku lat stoi w ukraińskim Dnieprodzierżyńsku. Prezydent Kazachstanu przy okazji spotkania z Poroszenką przyznał się nawet do (biernej) znajomości języka ukraińskiego. Dobre stosunki osobiste łączyły go zresztą ze wszystkimi prezydentami niepodległej Ukrainy.

 

Moja misja w Azji Centralnej (3)

KAZACHSTAN

Poniżej ostatnia część wybranych informacji o mojej pracy w Kazachstanie w charakterze szefa polskiej placówki dyplomatycznej.

W okresie mojej misji znaczenie Kazachstanu w regionie zauważalnie wzrosło zarówno w wymiarze politycznym jak i ekonomicznym. Kluczowa okazała się kwestia integracji eurazjatyckiej – Unii Celnej Rosji, Kazachstanu i Białorusi a następnie Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej. Ważne znaczenie miały też zagadnienia bezpieczeństwa międzynarodowego wobec zakończenia misji ISAF w Afganistanie oraz zagrożenia regionu ze strony fundamentalizmu i terroryzmu islamskiego.

W polityce zagranicznej Kazachstanu dominował kurs prorosyjski a od początku 2014 r., kryzys wokół Ukrainy stał się jej najważniejszym wyznacznikiem. Zauważalna obawa Astany wobec odrodzonego rosyjskiego ekspansjonizmu nie prowadziła do demontażu ścisłych i uprzywilejowanych stosunków z Moskwą. Kazachstan nie włączył się jednak po stronie Rosji do polityki konfrontacji z Zachodem.

MOJA MISJA W AZJI CENTRALNEJ (2)

Druga część informacji o mojej pracy w Kazachstanie. Tym razem o Polonii, dyplomacji publicznej, oświacie, nauce, kulturze i historii.

POLONIA

Miejscowi Polacy tylko w niewielkim stopniu mogą liczyć na wsparcie ze strony rządu i innych instytucji państwowych. Nie są jednak w żaden sposób dyskryminowani, stosunek do polskiej mniejszości jest życzliwy, tak ze strony miejscowych władz jak i mieszkańców. Jednakże, jako członkowie Zgromadzenia Narodu Kazachstanu, mogą korzystać z różnych przywilejów - na przykład z nieodpłatnego użyczenia pomieszczeń w budynkach regionalnych Zgromadzeń lub refinansowania niektórych wydatków na stroje ludowe i działalność. Przedmiotem mojego szczególnego zainteresowania były kwestie oświaty polonijnej. 

Z powodu niewielkiej liczby zaproszeń od polskich gmin nie odnotowaliśmy, niestety, istotnych postępów w kwestii repatriacji Polaków z Kazachstanu do Polski. Spośród 3200 osób, które złożyły od 2001 roku wnioski o wyjazd repatriacyjny wyjechało do kraju zaledwie około tysiąca. W okresie sprawozdawczym co roku wyjeżdżało do Polski zaledwie ok. 60 – 100 osób.

MOJA MISJA W AZJI CENTRALNEJ (1)

KAZACHSTAN

Szefem polskiej ambasady w Astanie byłem od początku lutego 2011 do końca sierpnia 2015 roku. Zakres odpowiedzialności placówki obejmował dwa kraje – Kazachstan oraz Kirgistan. Do moich zadań należało między innymi wsparcie kontaktów politycznych i gospodarczych, analiza polityki obydwu krajów a także opieka nad Polonią. 

Kazachstan to najważniejszy partner Polski w Azji Środkowej. Nasza strona koncentrowała się na dialogu politycznym, wsparciu handlu i inwestycji oraz umocnieniu więzi z Polonią. Rezultaty naszych działań były jednak zróżnicowane, na ogół mało zachęcające. Chociaż rosnąca pozycja naszego kraju na forum europejskim została tu zauważona, podobnie jak nasz sukces gospodarczy, to cele polskiej polityki zagranicznej wobec obszaru poradzieckiego były interpretowane przez Astanę w sposób niezgodny z naszymi intencjami. Udało się utrzymywać jedynie mniej niż zadowalającą częstotliwość kontaktów dwustronnych. Z przyczyn leżących po stronie partnera zabrakło spotkań na najwyższym szczeblu. Dwukrotnie nie doszło do uzgodnionej wizyty prezydenta Kazachstanu w Polsce, odwołana w ostatniej chwili została wizyta premiera Serika Achmetowa w Warszawie. Nie odbyły się także ani razu konsultacje polityczne, co wyraźnie kontrastowało z aktywnością dyplomatyczną w relacjach Astany z innymi krajami europejskimi, także z naszego regionu.

Polscy dyplomaci w Kazachstanie w latach 1941 - 1943 / Польские дипломаты в Казахстане 1941-1943 годы

Latem 2015 roku nakładem polskiej ambasady w Astanie ukazała się książka poświęcona działalności delegatur Ambasady RP w Kujbyszewie założonych w czasie wojny na terytorium Kazachskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Opublikowano w niej referaty wygłoszone podczas konferencji naukowej, która odbyła się w Astanie w czerwcu tego samego roku oraz reprodukcje dziesiątków dokumentów i fotografii znalezionych w kazachstańskich archiwach. Poniżej - mój wstęp do publikacji.

В годы Второй мировой войны на территории Казахской ССР были основаны представительства польского посольства в СССР, работали польские дипломаты и их представители. Когда после поражения Польской армии в войне с нацистской Германией в сентябре 1939 г., поляки продолжали в 1940- 41 гг. воевать на стороне антигитлеровской коалиции, дипотношения между Польшей и СССР оборвались. В июне 1941 г. началась советско-германская война, Польша и СССР стали союзниками. Дипотношения были возобновлены. 

 

Потребность создания представительств, «делегатур» польского посольства на территории Казахской ССР в первую очередь была обусловлена огромным количеством польских граждан, которые в силу разных обстоятельств оказались летом и осенью 1941 года на территории Казахстана. В августе 1941 в СССР была объявлена амнистия в отношении всех раньше репрессированных поляков. Из тюрем, лагерей и мест ссылки освобождено сотни тысяч польских граждан. Все они, постепенно, начали перемещаться на юг – в Казахстан и Среднюю Азию, где формировались польские дивизии.

https://docplayer.ru/71364020-Polskie-diplomaty-v-kazahstane-gody.html